Gasovi su stalno prisutni u digestivnom traktu.Prosečno u normalnim uslovima postoji oko 1 litar.U fundusu želuca nalazi se gasni mehur.Tanko crevo obično sadrži malo gasa, jer ima brze pokrete svog sadržaja i efikasnu apsorpciju.Najveća količina gasa nalazi se u kolonu (debelo crevo).Sastav i količina gasa u kolonu variraju u širokim granicama, zavisno od vrste hrane, pokretnosti-motiliteta creva i drugih činilaca.Sa prosečnom mešovitom ishranom, sastav gasova u kolonu je približno sledeći: 10% ugljen dioksida, 30% vodonika, 60% azota, u manjoj količini nalazi se metan, kiseonik i vodonik sulfid.Pri mlečnoj dijeti količina vodonika se povećava na 50% na račun azota.Pri mesnoj ishrani metan može da se poveća do 40%, sa smanjenjem azota i skoro potpunom odsutnošću vodonika.Ishrana u kojoj preovladjuju leguminoze izaziva povećanje ugljen dioksida na 25%, metana na 45% dok se sadržaj azota smanjuje na 20%.Kad se smanji motilitet creva, gasovi duže ostaju u crevima, i nastaje njihova veća apsorpcija.Pri tome se količina gasa u kolonu smanjuje.Kad je motilitet creva povećan, gasovi se kraće zadržavaju u tankom crevu, i manje se apsorbuju.Kao rezultat toga povećava se količina gasa u kolonu.
Izvor gasa:
Gasovi u digestivnom traktu potiču iz nekoliko izvora, od kojih najveći deo je gutanje vazduha.Vazduh se guta sa hranom, pljuvačkom, prilikom pijenja tečnosti, kada se žvaće guma za žvakanje.Oko 70% gasova u crevima potiče iz ovih izvora prolazi kroz digestivni kanal i izbacuju se kao flatus (gas).Oko 20% gasova u crevima potiče se iz krvi koji difuzijom prelazi u creva.Ostatak gasova u kolonu potiče se iz razgradnje ostatka hrane pod dejstvom bakterija u procesima fermentacije i putrefakcija.ovi procesi se odvijaju u proksimalnom kolonu, gde su uslovi najpogodniji, jer je sadržaj tečan, a i najduže se zadržava.U toku procesa stvraraju se sve količine vodonika, metana i vodoniksulfida.Jedan deo gasa potiče iz tankog creva, uglavnom ugljen dioksid, koji se oslobadja pri neutralisanju kiselog sadržaja želuca sa pankreasnim sokom.
Izlazak gasova iz digestivnog trakta:
Gasovi napuštaju gastrointestinalni trakt podrigivanjem, difuzijom u krv i izlaskom u vidu flatusa.Difuzija gasova u krv sa odgovarajućim izbacivanjem preko pluća je značajni mehanizam i iznosi najmanje oko 90% gasova u crevima.Apsorpcija gasova iz creva u krv obavlja se po principima fizičko-hemijskih zakona koji važe za rastvorene gasove u tečnostima.Količina gasa koji se gube flatusom iznosi oko 1 litar dnevno.
Treba voditi računa:
Nakon naglog prelaska sa ishrane, koje su siromašne biljnim vlaknima, na one koje sadržavaju u znatnoj većoj količini može izazvati gasove, nadimanje, povraćanje, mučninu, dijareju.Do ovih poremećaja dolazi zbog njihove fermentacije pored nastanka kratkolančanih masnih kiselina oslobadjaju se gasovi, vodonik i metan.Treba voditi računa, ako ovo stanje duže potraje jednostavno smanjiti unos vlakna.To treba postepeno uvesti u ishranu.Kod odredjenih stanja treba pažljivo smanjiti unos vlakna kod bolesti: ulkus žaluca, Kronova bolest, opstrukcija creva, akutni holecistitis ili pothranjena osoba.
